Odak noktalarınız neler ve VR’ı nerelerde kullanıyorsunuz?
Avrupa’nın en büyük bağımlılık kliniği olan Anton Proksch Enstitüsü’nde, alkol bağımlısı hastalar için ipucu maruziyet terapisinde (VR-CET) VR kullanıyoruz. Karmaşık alkolle ilişkili uyaranların eş zamanlı tepki önleme (tüketim yok) ile sunulması yoluyla, uyaran ve tepki arasındaki ilişki kademeli olarak ortadan kalkıyor ve böylece istek ve nüksetme riski azalıyor.
VR deneyiminiz nasıl?
VR-CET’te yalnızca basit bir görsel veya koku uyarıcısı değil, aynı zamanda karmaşık sosyal durumlar da kullanılabilir. Hasta saf bir gözlemci rolüne zorlanmaz, bunun yerine tipik günlük durumlarda avatarlarla etkileşime girer, örneğin bir barmen pub’ı ziyaret eder, parti misafirleri veya süpermarkette alışveriş yapar. Toplumsal baskı, kadeh tokuşturma ve içki istekleri (bar, özel parti) yoluyla artar. Yeni öğrenilen başa çıkma stratejileri, her zamanki tüketim ortamına çok benzer bir durumda aktif olarak eğitilebilir ve bir istek azaltıcı tedavi ortamında (bağımlılık kliniği) değil.
Etkileşimin rolü nedir ve hangi faktörler özellikle önemlidir?
Terapide uzun vadede terapötik olarak etkili olabilmek için, hastanın kendi duygularını yoğun bir şekilde algılayabileceği yoğun bir deneyime ihtiyaç vardır. Değişim şansı yalnızca bu deneyimde yatar. VR teknolojisi yoğun bir katılım hissi sağlar, böylece hastalar sanal ortamda gerçekten mekansal olarak mevcut olma hissine sahip olurlar. Flooding, yani kendini uyarana tam yoğunlukta maruz bırakma, davranışsal terapide en büyük etkinliğe sahip “altın standarttır”, ancak etkilenen kişilerin direnç fenomenleri nedeniyle tedavide sıklıkla uygulanabilir değildir. VR teknolojisi, klinik psikologların ve psikoterapistlerin terapideki yoğun deneyime çok daha yakın olmalarına yardımcı olur.
Bir keresinde VR Coach akıllı sisteminin Tomb Raider’dan daha iyi olduğunu söylemiştiniz – bununla tam olarak neyi kastediyorsunuz?
Sanal gerçekliğe dalma derecesini ölçen bir anket verdik. Sonuçlar etkileyici: Üç ölçekten ikisinde (Igroup Presence Questionnaire’ın katılım ve deneyimli gerçekçiliği), hastalar Tomb Raider oyuncularının norm örneğinden daha yüksek puan aldı. Bu, bağımlılığa özgü sahnelere dalma işleminin çok başarılı olduğunun ve etkilenenlerin gerçekten “orada hissettiklerinin” açık bir işaretidir. VR başlıklarını kullananlar ayrıca uyaranlara maruz kaldıklarında artmış bir cilt iletkenliği (artmış genel aktivasyonun bir ölçüsü) ve simpatikotonik aşırı uyarılma nedeniyle daha güçlü bir titreme göstermektedir. Hem anket sonuçları hem de klinik davranış gözlemi, yüksek derecede dalma durumunun altını çizmektedir.
VR’ın geleceğini ve trendlerini nasıl görüyorsunuz?
VR teknolojisinde çok yüksek bir potansiyel görüyorum. Hastalar bu tür terapiyi çok çekici buluyor, bu da uyumu artırıyor çünkü terapi genellikle etkilenenlerin alkol olmadan yaşayabileceklerine güvenmemeleri nedeniyle başarısız oluyor. VR-CET, kişinin riskli durumlarda bile “eski (sorun) çözücü” alkole başvurmak zorunda kalmayacağına olan inancını artırıyor ve böylece bağımlılığa özgü öz yeterlilik beklentisini artırıyor.
Uyarıcı maruziyetine ek olarak, VR teknolojisinin hayal gücü süreçlerini öğrenmede de olası kullanımlarını görüyorum. Diğer dünyalara dalmak, bir tür teknoloji destekli görselleştirme egzersizi olarak ara bir adım olarak görülebilir. Örneğin, “güvenli bir yer” veya “huzur ve güç yeri” hayal etmekte çok zorlanan ve duygusal olarak bunlara erişmekte zorluk çeken bir grup hasta var. Burada, örneğin yalnız deniz koylarının sunumu bu süreci başlatmaya yardımcı olabilir.
Genel olarak yeni teknolojiler kullanırken, bunların klinik uzmanlarla yakın işbirliği içinde geliştirilmesi benim için önemlidir. Mevcut terapi prosedürlerinin basit bir “dijitalleştirilmesi” genellikle hedef odaklı değildir ve başarısızlığa mahkumdur. Bunun yerine, araştırma, klinik test ve teknik uygulamanın el ele gittiği yeni gelişmelere ihtiyaç vardır.
